smsچيست؟
اين روزها با پيشرفت سيستم.های مخابرات سيار، ارائه سرويس.های بيشتر و متنوع.تر از جانب اپراتورهای شبكه و مراكز ارائه.دهنده خدمات موبايل، دغدغه اصلی اين مراكز محسوب می.شود. اين تنوع علاوه بر همراه داشتن رضايت كاربران شبكه، سود سرشاری را نيز نصيب اين اپراتورها می.كند. اين بحث در كشورهايی كه اپراتورهای خصوصی امكان فعاليت دارند بسيار پررنگ.تر است و ارائه سرويس.های جديد كاربرپسند زمينه اصلی رقابت را تشكيل می دهد.

يكی از بهترين راه.ها برای ارائه چندين سرويس به.طور همزمان، سرويس كوته.پيام است. عرضه اين سرويس با قرار دادن كارگزاری به نام SMSC (مركز سرويس كوته.پيام) در شبكه انجام می.گيرد. اين كارگزار كه در استانداردهای شبكه GSM توصيف شده است، وظيفه برقراری امكان ارسال و دريافت كوته.پيام برای موبايل.های شبكه را برعهده دارد. علاوه براين كارگزار می.تواند ارتباط موبايل.ها را با شبكه.های ديگر موجود در جهان مانند اينترنت، پی.جو، تلويزيون و... برقرار نمايد.

حجم بسيار بالای كوته.پيام.های مبادله شده.ای كه هرروز گزارش می.شود و افزايش موارد استفاده.هايی كه از SMS صورت می.گيرد، اپراتورهای شبكه را وادار می.سازد كه اين سرويس را به شبكه.هايشان اضافه كنند. در نتيجه يك SMSC خوب، می.تواند سهم مهمی در بازدهی يك اپراتور شبكه موبايل به خود اختصاص دهد.
SMS علامت اختصاری Short Message Service يا «سرويس كوته.پيام» است. اين سرويس يكی از سرويس.های تعريف.شده در استاندارهای شبكه GSM است كه توسط مؤسسه استاندارد اروپايی، معروف به ETSI، معرفی شده است. اين سرويس در استاندارد 03.40 از سری استاندارهای ETSI توصيف شده است. با استفاده از اين سرويس می.توان پيام.های كوتاه متنی را، «از يك موبايل» و يا «به يك موبايل» ارسال نمود. اين پيام.ها می.توانند حاوی حداكثر 140 بايت از اطلاعات باشند.

SMSC چيست؟
SMSC، علامت اختصاری (Short Message Service Centre)، «مركز سرويس پيام كوتاه» می.باشد كه به عنوان جزئی از شبكه GSM امكانات SMS را برای مشتركين شبكه موبايل فراهم می.كند. سوالی كه در اينجا ممكن است پيش بيايد اين است كه مگر وجود سوييچ.های شبكه كه كار برقراری ارتباطات صدايی را برعهده دارند برای ردوبدل كردن كوته.پيام.ها كافی نيست؟ در اين بخش سعی داريم به اين سؤال پاسخ دهيم.
فلسفه وجودی چنين سيستمی اين است كه طبق استاندارد، ارسال كوته.پيام به طور مستقيم صورت نمی.گيرد. بلكه SMSC به.عنوان واسط ميان مبدأ و مقصد، پيام.های كوتاه را از فرستنده دريافت كرده و به گيرنده تحويل می.دهد. در حقيقت SMSC وظيفه «ذخيره و ارسال» (store and forward) كوته.پيام.ها را برعهده دارد.
وجود چنين مركزی باعث می.شود كه بتوان ارتباط ميان شبكه موبايل و ساير شبكه.های كامپيوتری را نيز برقرار كرد. اين قابليت، يكی از ويژگی.های اصلی سرويس كوته.پيام است كه نقش اصلی را در محبوبيت خارج از حد تصور SMS در كل دنيا بازی می.كند.

به اين ترتيب، در هر فرايند ارسال كوته.پيام، تنها يكی از طرفين درگير در اين فرايند (يا مبدا يا مقصد و يا هردو)، لازم است كه موبايل باشد و طرف ديگر می.تواند موجوديتی خارج از شبكه موبايل باشد. به اين ترتيب موبايل.ها می.توانند به چنين موجوديت.هايی پيام ارسال كنند و يا از آنها پيام دريافت نمايند.

ويژگی.های SMS
هدف اصلی در سرويس كوته.پيام انتقال يك پيغام از يك مبدا به يك مقصد است. در كنار اين هدف، برخی مفاهيم ديگر نيز در اين سرويس تعريف شده.اند كه امكاناتی را به كاربران اين سرويس عرضه می.كنند و يا محدوديت.هايی را به آن تحميل می.كنند. در اين بخش سعی داريم به معرفی اجمالی اين امكانات و كاربرد هريك بپردازيم.

طول كوته . پيام طول يك پيام كوتاه می.تواند حداكثر 160 كاراكتر از يك متن باشد. اين 160 كاراكتر می.تواند شامل كلمات يا اعداد يا تركيبی از حروف و اعداد باشد. همچنين امكان ارسال پيام.های غيرمتنی (باينری) نيز فراهم است كه در اين صورت طول هر پيام به 140 بايت محدود می.شود. با استفاده از پيام.های باينری می.توان (اگر گوشی پشتيبانی كند) اقدام به ارسال تصاوير يا زنگ گوشی (ringtone) ميان دو موبايل كرد.
كوته.پيام.ها را می.توان به صورت يونی.كد نيز ايجاد كرد. اين امكان باعث می.شود كه بتوان پيغام.هايی را به تمامی زبان.های تعريف شده در يونی.كد (از جمله فارسی) ارسال كرد. اما با استفاده از چنين امكانی نيز، طول كوته.پيام ارسالی به 70 كاراكتر يونی.كد محدود می.شود.

كوته.پيام.های بزرگ!
شايد محدوديت طول كوته.پيام.ها به 140 بايت شما را كمی از آن نااميد كرده باشد. اما مطمئن باشيد همين مقدار نيز برای بسياری كاربردها كاملا كافی خواهد بود. اما اگر شما يك گوشی جديد داشته باشيد، ممكن است به درستی اين مطلب هم شك كرده باشيد. چون در اين گوشی.ها، امكان ارسال تصوير و زنگ گوشی هم از طريق SMS وجود دارد (در اين مورد در شماره.های بعد مفصل.تر صحبت خواهيم كرد) و معقول به نظر نمی.رسد كه آنها در يك فضای 140 بايتی قابل گنجاندن باشند.
واقعيت اين است كه طراحان سرويس كوته.پيام نيز متوجه كم بودن اندازه آن شده.اند و برای آن فكری كرده.اند. به اين صورت كه امكانی قرار داده.اند كه با استفاده از آن می.توان يك بخش بزرگ.تر از 140 بايت از اطلاعات را به چندين كوته.پيام تبديل كرد. برای مشخص كردن اين كه تمامی اين كوته.پيام.ها بخش.های يك پيام بزرگ.تر هستند هم شرايطی تعيين شده است كه بايد در اين كوته.پيام.ها رعايت شده باشد. به اين ترتيب می.توان متن.های بزرگ يا تصاوير و صداها را نيز به صورت كوته.پيام بين دو موبايل ردوبدل كرد.

راحت شدن از شر بوق اشغال!
مطمئنا اگر مطالعه.ای علمی صورت گيرد، يكی از آزاردهنده.ترين چيزهايی كه در دنيای كنونی افراد با آن سروكار دارند، شنيدن بوق اشغال در تماس.های تلفنی است. بنابراين اين مژده را به شما می.دهيم كه با استفاده از SMS هيچ.گاه بوق اشغال نخواهيد شنيد، حتی در زمانی كه شما يا كسی كه قرار است مقصد كوته.پيام شما باشد، مشغول صحبت كردن با استفاده از موبايل خود باشيد!
بله، درست خوانده.ايد. حتی زمانی كه شما مشغول صحبت كردن با كسی هستيد و به عبارت ديگر زمانی كه موبايل شما مشغول است، شما می.توانيد كوته.پيام ارسال و دريافت كنيد. اين ويژگی منحصربه.فرد به دليل روش خاصی است كه برای ارسال كوته.پيامها در استاندارد GSM تعيين شده است. در نتيجه ارسال كوته.پيام حتی در اوج ترافيك شبكه، با عدم موفقيت مواجه نخواهد شد.

امكان ارسال كوته.پيام.های offline
از آنجائی.كه SMSC پيام.ها را از يك مبدأ دريافت می.كند و پس از ذخيره كردن به مقصد ارسال می.كند، می.توان كوته.پيام.ها را برای مشتركينی كه به.طور موقت در دسترس نيستند ارسال كرد. به اين ترتيب اين مركز سرويس پس از دريافت پيام، در صورتی كه مقصد تعيين شده در دسترس نباشد، پيام را در خود نگاه داشته و هرگاه موبايل مقصد قابل دسترس شد آن را ارسال می.كند.

گول نخوريد!
امكان ارسال كوته.پيام.های offline ممكن است باعث بروز مشكل برای كسانی شود كه با SMS آشنايی كامل ندارند. اجازه بدهيد يك سناريوی ارسال كوته.پيام را با هم مرور كنيم.
شما موبايل خود را روشن می.كنيد و به بخش ارسال كوته.پيام می.رويد. پيغام خود را تايپ می.كنيد (بگذريم كه با چه مشقتی اين كار انجام می.شود) و آن را به يكی. از دوستان خود ارسال می.كنيد. بعد از چند ثانيه پيغامی روی موبايل شما می.آيد و به شما اطلاع می.دهد كه پيغام شما ارسال شده است. بعد از چند روز كه اين دوست را می.بينيد، از او در مورد پيغام می.پرسيد و در كمال ناباوری متوجه می.شويد كه پيغام به دست او نرسيده است.
آيا شبكه دروغ گفته است؟ نه! اين همان خاصيت ذخيره و ارسال است كه شما را به اشتباه انداخته است. در واقع پيغامی كه به شما اطلاع داده كه كوته.پيام ارسال شده است، به اين معنی است كه كوته.پيام شما با موفقيت به دست SMSC رسيده است و هيچ ربطی به تحويل آن به مقصد ندارد. پس از رسيدن كوته.پيام به SMSC و ارسال تاييد به موبايل مبدا، كوته.پيام شما ممكن است به دلايل مختلف به مقصد تعيين شده نرسد. يكی از اين دلايل می.تواند منقضی (expire) شدن كوته.پيام باشد كه در ادامه به آن خواهيم پرداخت.
در اينجا حتماً اين سوال مطرح می.شود كه پس چگونه از رسيدن كوته.پيام به مقصد آگاه شويم. در بخش بعد به اين موضوع مي.پردازيم.

گزارش وضعيت
گزارش وضعيت پاسخ سوالی است كه در بخش قبل مطرح شد. گزارش وضعيت، يكی از انواع پيغام.های تعريف شده در SMS است كه با استفاده از آن، يك SMSC فرستنده يك كوته.پيام را در مورد سرنوشت آن آگاه می.كند. اين سرنوشت می.تواند يكی از موارد زير باشد:
كوته.پيام شما با موفقيت به مقصد تحويل شد
كوته.پيام شما به خاطر رسيدن به تاريخ انقضای آن به مقصد ارسال نشد
كوته.پيام شما توسط SMSC حذف شد (مثلا به خاطر اين كه بعد از 20 بار تلاش برای ارسال به مقصد اين كار انجام نشده است و برای صرفه.جويی در منابع SMSC)
كوته.پيام شما توسط خود شما حذف شد (اين يكی ديگر از امكانات SMS است كه شما می.توانيد يك كوته.پيام را كه خود قبلا ارسال كرده.ايد حذف كنيد. البته بسياري از گوشی.ها چنين امكانی در اختيار شما قرار نمی.دهند)
اما تنها در صورتی گزارش وضعيت برای يك كوته.پيام شما ارسال می.شود كه شما در هنگام ارسال اين كوته.پيام چنين تقاضايی را كرده باشيد. بسياری از گوشی.هايی كه در حال حاضر وجود دارند، چنين امكانی را با نام Delivery Report يا عناوين مشابه در اختيار كاربر خود قرار می.دهند.

تاريخ انقضا يا مدت اعتبار كوته.پيام.ها
فرستنده كوته.پيام می.تواند برای آن يك تاريخ انقضا تعيين كند. اين مفهوم كه اصطلاحا Validity Period ناميده می.شود، مشخص می.كند كه كوته.پيام تا چه مدتی. اعتبار دارد. مثلا فرض كنيد شما تصميم داريد به شخصی اطلاع دهيد كه تا يك ساعت ديگر كاری را انجام دهد. مسلما اگر به هر دليل (مثلا خاموش بودن موبايل او) اين كوته.پيام تا قبل از يك ساعت ديگر به دست او نرسد، ديگر لزومی به اين كه مركز سرويس كوته.پيام را تحويل دهد نخواهد بود.
بنابراين كاری كه شما می.كنيد اين است كه مدت اعتبار پيام خود را يك ساعت قرار می.دهيد و سپس آن را به مركز سرويس ارسال می.كنيد تا به مقصد تحويل دهد. حال اگر مركز سرويس در فاصله يك ساعت موفق به تحويل كوته.پيام شد، كه مشكلی وجود ندارد. در غير اين صورت پيام منقضی می.شود و تحويل آن انجام نمی.گيرد. همانطور كه در بخش.های قبل گفته شد، در هريك از اين دو حالت اگر شما تقاضای يك گزارش وضعيت نيز كرده باشيد، مركز سرويس با ارسال اين گزارش شما را از وضعيت نهايی كوته.پيامتان آگاه خواهد كرد.
در استاندارد SMS فرمت.های متعدد و قدرتمندی برای بيان مدت اعتبار توصيف شده است. با استفاده از اين فيلد شما می.توانيد زمان انقضای خود را تقريبا به هر زمانی كه بخواهيد با دقت ثانيه قرار دهيد. اما بسياری از گوشی.ها تنها چند گزينه محدود برای آن عرضه می.كنند.

چگونه از سرويس كوته.پيام استفاده كنيم؟
اين كه چگونه بايد برای استفاده از سرويس كوته.پيام استفاده كنيم و هزينه ارسال يا حتی دريافت هر كوته.پيام چقدر است، بايد منتظر بمانيم تا ببينيم شركت مخابرات چه چيزی اعلام خواهد كرد.
با وجود اين كه تايپ كردن حتی يك جمله كوچك با استفاده از صفحه.كليد موبايل كار آسانی نيست، اما بازهم در بسياری موارد از تماس تلفنی خوشايندتر است. البته مشكلی كه ممكن است برای كاربران ايرانی مطرح باشد، عدم امكان تايپ فارسی روی موبايل.ها است. البته اين مشكل توسط برخی توليدكنندگان داخلی موبايل در حال حل شدن است. اما فعلا می.توانيد با چيزی كه به نام پينگليش (نوشتن كلمات فارسی با حروف انگليسی) می.شناسيم، مشكل را حل كنيد.
پس از مشترك شدن در اين سرويس، به شما يك شماره تلفن به عنوان شماره تلفن SMSC داده می.شود. اين شماره را بايد در بخش تنظيمات (settings) موبايل خود به عنوان آدرس مركز سرويس وارد كنيد. پس از اين می.توانيد مشابه تماس.های معمولی، هرگاه خواستيد كوته.پيام ارسال كنيد، شماره تلفن موبايل مقصد و متن پيام خود را وارد كنيد و كوته.پيام را ارسال كنيد.
بد نيست در اينجا بحث را كمی از نظر فنی باز كنيم. همانطور كه قبلاً نيز بيان شد، هر پيامی در دو مرحله از مبدأ به مقصد می.رسد. در مرحله اول پيام از مبدأ به مركز سرويس ارسال می.شود و پس از ذخيره شدن در مركز، به مقصد مشخص.شده تحويل می.شود. در نتيجه برای هر كوته.پيام دو پيغام در شبكه ردو بدل می.شود:
كوته.پيام موبايل مبدأ (Mobile Originated Short Message) يا :MO-SM اين كوته.پيام از يك تلفن موبايل به مقصد مركز سرويس ارسال می.شود و پس از دريافت در اين مركز، دريافت آن تأييد می.گردد. در صورت بروز خطا، اين رخداد به همراه علت آن به مبدأ كوته.پيام ارسال می.شود. با توجه به اين كه اين كوته.پيام قراراست كه به مقصد يك گيرنده مشخص شده (و نه به مقصد يك مركز سرويس) ارسال شود، بايد جايی در آن شماره تلفن مربوط به مقصد نيز قرار داده شود. به عبارت ديگر هر كوته.پيام دو مقصد دارد. يكی مركز سرويس به عنوان مقصد موقت و يكی مقصد واقعی تعيين شده برای كوته.پيام
كوته.پيام موبايل مقصد (Mobile Terminated Short Message) يا :MT-SM اين كوته.پيام توسط مركز سرويس به مقصد تعيين شده توسط فرستنده پيام، ارسال می.شود. در صورت دريافت موفقيت.آميز در مقصد، اين موضوع به مركز سرويس اطلاع داده می.شود. در صورت بروز خطا نيز مركز سرويس از بروز خطا و علت آن مطلع خواهد شد. پس از ارسال يك MT-SM در صورتی.كه فرستنده پيام كوتاه خواهان گزارش وضعيت باشد، بسته.ای شامل وضعيت نهايی پيام كوتاه برای فرستنده، ارسال خواهدشد